Đối với người dân tộc Tây Nguyên, Làng là tất cả, là đất nước, là quê hương, là xã hội, là cộng đồng khắng khít nhất và duy nhất. Con người gắn chặt với Làng, hòa tan trong Làng. Một ngôi làng bắt đầu từ Nhà Rông đó là trái tim, nhịp đập, hơi thở của Làng. Làng mà không có Nhà Rông thì chưa thể gọi là Làng như một hình hài không có linh hồn của người Tây Nguyên. Nhà Rông của các dân tộc Tây Nguyên nó còn có ý nghĩa cao hơn cả lễ hội cồng chiêng và các bản sắc dân tộc thuần khiết khác, bởi người Tây Nguyên có tính cộng đồng rất cao mà tính cộng đồng ấy trước hết là cộng đồng Làng và chính Nhà Rông là hiện thân của tính cộng đồng của Làng Cù Lần. Nhà Rông là nơi thực thi các luật tục, nơi tiếp khách và diễn ra các sự kiện trọng đại của buôn Làng, là nơi các thế hệ đi trước truyền đạt lại cho các thế hệ đi sau những giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc. Nhà Rông còn là nơi lưu giữ các giá trị văn hóa truyền thống vô giá của cộng đồng, mỗi dân tộc đều có nét văn hóa riêng khi thể hiện Nhà Rông là của dân tộc mình. Đối với người đồng bào K’Ho Nhà Rông có mái thẳng cao vút lên trời với hình tượng lưỡi búa rất mạnh mẽ và được dựng lên bởi chính vật liệu của núi rừng như tranh, tre, nứa, lồ ô, đặc biệt cột để dựng Nhà Rông là những cây đại thụ to lớn nhất trên rừng được cả Làng chọn lấy và đích thân dân Làng phải chung tay mang về để dựng Nhà Rông nằm giữa trung tâm buôn Làng. Mỗi khi lập Làng mới việc trọng đại nhất mà cả Làng đều bắt tay vào tham gia là dựng Nhà Rông ở một vị trí đẹp nhất trong Làng. Các họa tiết bên trong và bên ngoài Nhà Rông cũng là một kho tàng nghệ thuật phong phú những hoa văn thường được trang trí là ngôi sao tám cánh, mặt trời, hình chim, bông hoa, hình răng cưa và các bức họa tinh xảo toát lên những sinh hoạt thường ngày của dân Làng. Nhà Rông là một công trình kiến trúc vô cùng độc đáo, đây không chỉ là biểu tượng văn hóa của Làng nơi thể hiện sự đoàn kết gắn bó của người dân trong Làng, mà đây còn là nơi để tránh thiên tai, thú dữ cũng như là bảo vệ sự sống của các thành viên trong buôn Làng. Và sẽ chắc chắn không sai khi nói rằng Nhà Rông được sinh ra chính là từ trong bản chất văn hóa đó của xã hội Tây Nguyên. Đó là nơi diễn ra toàn bộ đời sống cộng đồng, ở đó những thế hệ con người Tây Nguyên kết nối với nhau bằng cách chuyện trò, các cuộc ca hát, chơi đùa, thậm chí là cả la cà bên ché rượu cần,…truyền cho nhau, từ đời này sang đời khác, tiếp nối không ngừng, kinh nghiệm sống và làm người giữa chốn rừng núi vừa bao dung vừa dữ dội và khắc nghiệt này, cách sống với rừng và với người, cách ứng xử giữa người với người và giữa con người với thần linh…Và tất nhiên, kể cả cách yêu đương, nên vợ nên chồng… Nhà Rông còn là nơi dân làng hội họp để bàn bạc dân chủ và Già Làng quyết định mọi việc lớn nhỏ liên quan đến đời sống của Làng. Nơi diễn ra các lễ hội tưng bừng và tiến hành các nghi lễ tín ngưỡng. Với Làng Cù Lần đây cũng là nơi Làng tiếp đãi khách, nơi lưu giữ những giá trị văn hóa của người đồng bào K’Ho. Đến với Làng Cù Lần là đến với truyền thống của đồng bào người K’Ho, nét đặc trưng đó được thể hiện qua kiến trúc Nhà Rông. Khách ghé thăm Làng sẽ được tham gia các lễ hội truyền thống, tham quan tìm hiểu thêm về văn hóa đồng bào K’Ho về: ẩm thực, đời sống, âm nhạc Cù Lần,… một đặc sản chung quý giá to đẹp hơn cả đó chính là ngôi Nhà Rông kỳ vĩ, uy nguy giữa ngôi Làng văn hóa được UNESCO công nhận.

Tình yêu hiện hữu ở khắp mọi nơi, không chỉ ở trong trái tim con người mà còn kiến tạo từ thiên nhiên. Khắp nơi trên trái đất này, có không ít những địa danh sở hữu vẻ đẹp của tình yêu, điển hình như những hồ nước hình trái tim khiến con người ngỡ ngàng. Và Việt Nam cũng chính là nơi sở hữu nhiều hồ nước đẹp như vậy. Các bạn có bao giờ nghe đến hồ trái tim chưa? Đà Lạt từ xa xưa luôn mệnh danh là xứ sở của tình yêu, của sự lãng mạn nơi ấy có hoa, có thông…. Nay tại Làng Cù Lần có một hồ trái tim tuyệt đẹp, với những hàng thông xanh, khói tỏa, sương mờ tạo nên một khung cảnh vô cùng lãng mạn. Nếu nhìn từ phía trên xuống hồ nước nhìn như một trái tim nên dân Làng gọi đây là Hồ Trái Tim. Là một hồ nước tự nhiên nằm ngay giữa Làng, Hồ Trái Tim được ưu đãi bởi thiên nhiên cảnh quan xung quanh: xa xa có núi, có dãy rừng thông ôm trọn hồ nước trong xanh, sương khói bay phủ khắp nơi chẳng khác nào nơi chốn bồng lai tiên giới. Bạn có thể chèo bè trên hồ vào buổi sáng sớm trong màn sương sớm, khói tỏa lãng đãng, không khí se lạnh, thông reo, hoa nở…Bạn như lạc vào cõi thần tiên giữa chốn nhân gian, như một câu chuyện cổ tích. Hồ Trái Tim còn là nơi chứng kiến cho tình yêu, cho sự thăng hoa cảm xúc tình yêu, nơi các cặp tình nhân viết nên một câu chuyện tình yêu của họ được tô điểm thêm bởi một khung cảnh trong cổ tích chỉ có ở Làng Cù Lần. Theo lời người đồng bào K’Ho kể lại, Hồ Trái Tim từng là nhân chứng cho cuộc tình của chàng Cù Lần và cô gái và tình yêu của họ trở nên thật sự hạnh phúc và viên mãn. Hồ Trái Tim tại Làng Cù Lần thật tuyệt vời đúng không nào. Đôi khi chúng ta cảm thấy chút mênh mông mờ ảo trong làng sương sớm, có lúc lại huyền ảo lãng mạn với màn khói núi ban chiều giữa một không gian yên bình. Dù là thời điểm nào thì Hồ Trái Tim chắc hẳn là một điểm lý tưởng cho các đôi tình nhân hẹn hò.

Đà Lạt vốn được biết đến bởi địa hình nhiều đồi dốc. Bên cạnh những con dốc trở thành địa điểm đến nổi tiếng ở trong trung tâm thành phố, thì những con dốc tại những địa điểm du lịch cũng rất thu hút giới trẻ và khách tham quan. Bên cạnh việc tìm hiểu về văn hóa đời sống, văn hóa ẩm thực...thì những ai yêu thích khám phá khi đến Làng còn được khám phá những nơi ẩn chứa vẻ đẹp yên bình và hoang sơ giữa đại ngàn hùng vĩ. Và cũng tại Làng Cù Lần - ngôi làng văn hóa được UNESCO công nhận là điểm đến văn hóa cũng sở hữu những con dốc được rất nhiều khách thăm Làng yêu thích và khám phá. Đó chính là Dốc Trời Ơi. Dốc Trời Ơi là một con dốc nằm trong thung lũng Cù Lần,khi có cơ hội ghé thăm Làng chắc hẳn bạn không thể bỏ qua địa điểm khá thú vị này. Bởi vẻ đẹp thiên nhiên hùng vĩ đầy hoang sơ sẽ hiện ra trước mặt nếu nhìn từ trên đỉnh Dốc Trời Ơi. Nếu nhìn từ phía dưới lên, có lẽ con dốc sẽ chẳng có gì đặc biệt chỉ là một con dốc khá cao, thậm chí nhiều người sẽ cảm thấy mất thời gian và tốn khá nhiều sức để leo lên. Nhưng nếu bạn leo lên được con dốc này, chắc chắn bạn sẽ phải thản thốt bởi một khung cảnh thiên nhiên tuyệt đẹp sẽ hiện ra trước mặt bạn, có những thứ chúng ta chỉ tận mắt nhìn thấy mới cảm nhận hết được vẻ đẹp ấy. Một ngôi làng của đồng bào K'Ho lúc ẩn lúc hiện trước mắt bạn. Một khung cảnh thiên nhiên đầy thơ mộng, nhìn những nếp sống của người dân tộc nơi đây bạn mới thấy cuộc sống nơi đây thật yên bình làm sao. Đây chính là một góc nhìn khác về vẻ đẹp, về văn hóa Tây Nguyên tại Làng Cù Lần. Phía dưới con dốc có một ngôi nhà sàn đậm chất Tây Nguyên đó là nhà của thằng Cù Lần - nhà anh trên đỉnh cheo leo nằm ở lưng chừng ngọn đồi. Nếu những ai ngại chinh phục con Dốc Trời Ơi đầy cheo leo này có thể vào thăm tổ ấm hạnh phúc của Thằng Cù Lần, nơi này ngày nay chỉ còn lưu giữ lại những vật dụng đời sống hằng ngày của người K'Ho khi xưa. Với những ai yêu vẻ đẹp thiên nhiên hoang sơ thì có lẽ Làng Cù Lần là ngôi làng giữ được những vẻ đẹp đơn sơ mộc mạc nhất của thiên nhiên, và Dốc Trời Ơi là một trong những địa điểm nguyên sơ nhất trong Làng. Ngồi ngắm nhìn khung cảnh thiên nhiên từ trên cao, ngắm nhiền đời sống của người dân nơi đây, ngắm nhìn dòng thời gian trôi qua trong những mù khói nương thỉnh thoảng một cơn gió thoảng qua mang theo mùi thơm của những cành hoa dại cùng chút mùi nương cao sẽ giúp bạn như được giải tỏa những muộn phiền cuộc sống và thấy thêm yêu vùng đất đại ngàn này hơn.

Đà Lạt là vùng đất có nhiều dân tộc thiểu số sinh sống, có nền văn hóa tín ngưỡng rất đa dạng và phong phú. Vùng đất đầy thơ mộng tại Làng Cù Lần được biết đến như một ngôi làng có cộng đồng người đồng bào K’Ho đang sinh sống và phát triển. Tín ngưỡng của dân tộc K’Ho với quan niệm vạn vật hữu linh là điểm chung của cả vùng. Dân tộc K’Ho tin rằng mọi mặt đời sống đều do các thế lực siêu nhiên quyết định. Tín ngưỡng về siêu nhiên trong quan niệm của dân tộc K’Ho có tính chất đa thần. Người đồng bào K’Ho tin rằng Thần linh (Yàng) luôn phù hộ cho hạnh phúc ấm no cho Làng. Và với bất kì một ngôi làng của người đồng bào nào đều sẽ hiện hữu một cây nêu. Cây Nêu được dựng ngay từ lúc vừa mới dựng Làng. Và có một điểm chung ở Cây Nêu của đồng bào Tây Nguyên đó là dù đứng ở đâu cũng sẽ thấy một mặt của Yàng. Về mặt tâm linh, cây nêu là nơi dân làng cúng Yàng. Thường được dựng đứng cao vút trước ngôi nhà sàn truyền thống, là nơi mà các vị thần linh về dự, chứng kiến cùng chung vui với lễ hội. Cây nêu không chỉ là nơi trú ngụ của các vị thần linh, là trung tâm của lễ hội mà nó còn là biểu tượng của sự sống, linh hồn hướng tới đời sống tâm linh bình yên. Bởi cây nêu không chỉ là biểu tượng của sự sống, kết nối giữa trời đất, con người với Yàng mà họ còn muốn gửi gắm ở đó những ước mơ, khát vọng chinh phục thiên nhiên nhằm hướng những mong muốn, ước nguyện của dân làng đến với Yàng một cách nhanh nhất, hiệu quả nhất tới một cuộc sống tốt đẹp và bình yên. Một trong những điểm nổi bật cây nêu của dân tộc K’Ho nói riêng là cách trang trí và sự phối màu. Với 3 màu chủ đạo: đen, đỏ và trắng. Màu đen tượng trưng cho đất, màu trắng tượng trưng cho trời, còn màu đỏ tượng trưng cho lửa. Cây Nêu thường đặt ở giữa Làng và Làng của mình rộng bao nhiêu sẽ bóng của cây nêu sẽ phủ đến đó. Cách dựng cây nêu của dân tộc K’Ho được chia làm 3 tầng: Tầng dưới cùng (phần tiếp đất) là nơi cúng tế thần linh, tầng này được làm khá chắc chắn. Đây cũng là nơi dành cho những người cúng tế thực hiện nghi thức cúng Yàng, tạ ơn Yàng đã ban cho buôn làng được an lành, nhà nhà được ấm no, mọi người trong buôn đều khỏe mạnh; đồng thời, khấn xin Yàng cho mưa thuận gió hòa, mùa màng tươi tốt, vạn vật sinh sôi, nảy nở, cầu cho một năm phát triển và bình yên. Tầng ở giữa là nơi trú ngụ của thần linh, đặc biệt là thần lúa, nên tầng này được trang trí rất đẹp và được làm bốn cánh cong vút, tỏa ra bốn hướng được gắn nhiều tua màu trắng tượng trưng cho hình cây lúa, bông và hạt lúa (Sơn’Yùr Kòi). Phần ngọn gần tiếp đất có gắn “Pet Lel” không chỉ để làm cho các cánh của cây nêu cong đẹp mà còn là nơi tạo, phát ra những âm thanh du dương mỗi khi có làn gió thổi vào nhằm ru các vị thần cũng như khách đến dự hội ăn uống say sưa và vui vẻ. Còn ở tầng trên cùng được đan một tổ chim tượng trưng cho cộng đồng đoàn kết, thống nhất. Ở trên đó, có con chim bồ câu (Yàng Klàng N’tờp) ngự trị thể hiện quyền uy, che chở và bảo vệ cộng đồng, là vị thần hòa bình nhằm mang đến niềm vui, no ấm và sự bình yên cho buôn làng. Trên chim bồ câu còn được cắm lá cờ đỏ giúp cho các thần linh dễ nhận biết là buôn làng đang tổ chức lễ hội mà đến dự. Cây nêu trong Làng Cù Lần không chỉ mang nhiều ý nghĩa trong đời sống lễ hội và tâm linh của cộng đồng người đồng bào K’Ho, là một biểu tượng không thể phai mờ trong đời sống tâm linh của cư dân nông nghiệp trên miền đất cao nguyên hùng vĩ này mà còn là một tác phẩm nghệ thuật văn hóa độc đáo và sinh động được thể hiện từ cách sắp xếp, bố trí cho đến việc trang trí các hoa văn, họa tiết một cách hài hòa.

Văn hóa nhà dài là nét đặc trưng và biểu tượng đại ngàn Tây Nguyên. Làng Cù Lần được biết đến như một ngôi làng văn hóa với kho tàng văn hóa độc đáo và ấn tượng, bên cạnh những di sản văn hóa quý giá như cồng chiêng, sử thi, nhạc cụ dân tộc thì kiến trúc nhà dài cũng được coi là một nét văn hóa độc đáo của xứ sở đại ngàn. Có thể nói nhà dài của các đồng bào dân tộc thiểu số tại Tây Nguyên là một phức hợp không gian kiến trúc độc đáo thể hiện nét đặc trưng trong đời sống sinh hoạt tín ngưỡng tâm linh, một công trình sáng tạo văn hóa vật chất ấn tượng. Không những mang dấu ấn kiến trúc mà còn cả ở đời sống tinh thần. Vậy tại sao gọi là nhà dài? Một lí do đơn giản và thực tế đó chính là vì ngôi nhà này dài, và cứ khi mỗi khi gia đình có thêm thành viên mới thì nhà dài cứ sẽ được nối thêm. Nhà dài tại Làng Cù Lần nói riêng hay của đồng bào Tây Nguyên nói chung là nhà sàn được làm bằng tre nứa và gỗ, mặt sàn và vách tường bao quanh nhà làm bằng thân cây bương hay thân tre già đập dập, mái lợp cỏ tranh Nhà thường nằm theo hướng bắc nam, không gian nhà chạy theo chiều dọc gồm 2 phần rõ rệt. Từ cửa chính đi vào một phần rộng chiếm 1/3 ngôi nhà gọi là Gak phần còn lại gọi là Ok. Gak là nơi tiếp khách có bếp cho khách và là nơi sinh hoạt chung của gia đình, là nơi cúng thần, là chỗ ngủ của con trai chưa vợ, cũng là nơi đặt nhiều đồ vật quý. Còn Ok là không gian riêng tư được ngăn thành nhiều gian. Ngăn đầu tiên là ngăn của vợ chồng chủ nhà, tiếp theo là ngăn người con gái chưa lấy chồng, sau đó đến các ngăn của vợ chồng con gái đã lấy chồng, cuối cùng là ngăn dành cho khách. Những buồng ngủ cho từng cặp vợ chồng, đôi khi được phân theo thứ tự từ con cả đến con út. Ngôi nhà dài truyền thống của người đồng bào K’Ho là nét độc đáo trong văn hóa vật thể. Việc đầu tư và gìn giữ những sự độc đáo và đặc sắc của nhà dài cũng đóng góp phần không nhỏ trong việc bảo tồn di sản văn hóa làm đa dạng hơn cho truyền thống, tạo nên bản sắc văn hóa người Việt chúng ta.